شعر نو کردی


سردار محمدی ( کوردیا )

شعر در میان اکثر ملتها و زبانها مراحل و سبکهای مختلفی را پشت سر گذاشته است که با توجه به مقتضیات زمان و مکان این انواع شعری متفاوت ازیکدیگر بوده اند هرچند این تغیر وتحول را می توان سیر تکاملی شعر نامید اما گاها این تحول رو به افول نهاده است و آنچان که شاید وباید نتوانسته است دورانهای گذشته را از نظر شعری پر بار تر نماید به عنوان نمونه آثار شعری شاعرانی نظیر مولوی و حافظ و سعدی در ادبیات فارسی و یا نالی و محوی و مولوی کرد در ادبیات کردی هنوز هم بی بدیل و یکه تاز می باشند با این وجود بنا به دلایلی شعر کلاسیک و عروضی در اکثر زبانهای شرقی روز به روز رونق خود را از دست داد و رو به سوی شعر نو آورد . از این دلایل می توان به تغیر درمضمون و محتوای اشعار اشاره نمود مضامینی نظیر اجتماعی و سیاسی دیگر آنگونه که شاعر امید وار بود در قالبهای کهن ریخته نمی شد و شاعر گاه با مشکلات در ادای آنچه در نظر داشت روبه رو بود از دیگر علتهای این تغیر شعری آشنای با غرب و آثار غربیها بود . بر اثر ترجمه اشعار و کتابهای آنان ادیبان ما نیز رو به سوی شعر نو آوردند . شعر نو که از معیارها و پیامدهای مدرنیته می باشد که به همراه دیگر فاکتورهای مدرن رو به سوی شرق نهاد فاکتورهای نظیر : 
 
ادامه نوشته

ژیاننامه ی له تیف هه لمه ت

ژیان و له‌دایكبوونی
له‌سه‌ره‌تای سالانی سه‌ده‌ی رابردوودا (شێخ موحه‌مه‌د شێخ حه‌سه‌نی كه‌سنه‌زان)ی باپیری، له‌گوندی كه‌سنه‌زانی قه‌زای قه‌ره‌داغی سه‌ر به‌سلێمانی، وه‌كو رێبه‌رێكی رێبازی قادری روو له‌ گه‌رمیان ده‌كات و له‌هه‌ندێ ناوچه‌ی هه‌رده‌ی زه‌نگه‌نه‌و بنه‌ی جاف و بناری گل ته‌كێداری ده‌كات و بانگێشتی خه‌ڵك ده‌كات بۆ په‌یوه‌ست بوون به‌رێبازی قادرییه‌وه‌.
باپیری ژیانێكی ئه‌فسانه‌یی ژیاوه‌و سه‌رگوزشته‌و سه‌ربورده‌كانی ژیانێكی شاعیرانه‌یان پێ به‌خشیوه‌، كاتێ باپیری یادی كه‌سنه‌زانی كردووه‌ته‌وه‌ زۆرجار شیعری پیادا هه‌ڵداوه‌ له‌و دێره‌ شیعریانه‌ش كه‌ له‌سه‌ر زاری هه‌ندێ كه‌سی به‌ته‌مه‌نی بنه‌ماڵه‌كه‌یان ماوه‌ته‌وه‌ كه‌یادی كه‌سنه‌زانی كردووه‌ته‌وه‌ وتوویه‌تی:
بۆی به‌یان مه‌یۆ .... بۆی به‌یان مه‌یۆ
بۆی ته‌هلیله‌كه‌ی كه‌سنه‌زان مه‌یۆ
ساڵی 1947 یاخود ساڵی 1950 ماڵی باوكی باپیری له‌كفری جێگیر ده‌بن، له‌تیف هه‌ڵمه‌ت له‌و ساڵه‌دا ئاوێزانی 

ادامه نوشته

وڵات (له تیف هه لمه ت)

کاتێ هاتن وایان زانی وڵاته‌که‌م

ئافره‌تێکی رووت و جوانه‌

پێیان ده‌کرێ بیبه‌ن بۆ کام ئاوده‌ستخانه‌

پێیان ده‌کرێ بیبه‌ن بۆ کام قه‌حبه‌خانه‌

وایان زانی وڵاته‌که‌م ئافره‌تێکی رووت و جوانه‌

شێت و شه‌یدای ئه‌نگوستیله‌ و مه‌مکدانه‌

ده‌خه‌ڵه‌تێ به‌ دوو ته‌وقه‌ و پێنج شه‌ش شانه‌

نه‌یانزانی وڵاته‌که‌م که‌عبه‌یه‌

هه‌زارانێ به‌ ده‌وریدا پاسه‌وانه‌

ئه‌وینێکی تر( له تیف هه لمه ت)

 که ‌ مناڵ بووم

شه‌یدای په‌پوله‌یه‌کی ئاڵ بووم

شه‌وێ په‌پوله‌که‌ سووتا

که‌ پێ گه‌ییم شه‌یدای کچێکی چاو کاڵ بووم

له‌ ڕووباری ئاوێنه‌ی جاوه‌کانی دا

دڵم ئه‌چوو به‌ قووتا

کچه‌که‌ رۆی ون بوو له‌ ناو ره‌شه‌بایه‌کی بزووتا

که‌ گه‌وره‌ش بووم

وه‌کوو دار به‌ڕوویه‌کهه‌ڵچووم

شێتوو شه‌یدای وڵاتێک بووم

وا له‌ دڵی هه‌زاره‌ها ڕه‌شوو ڕووتا  

گۆرانی (له تیف هه لمه ت)

من گۆرانیم نه‌ده‌زانی

هه‌ژاره‌کان فێریان کردم

تووڕه‌ بوونم نه‌ده‌زانی

زۆرداره‌کان فێریان کردم

خۆشه‌ویستیم نه‌ده‌زانی

ڕووباره‌کان فێریان کردم

من شێعرم هه‌ر نه‌ده‌زانی

دڵداره‌کان فێریان کردم

ده‌ست و په‌نجه‌ی قڵیشاو و پێی خاوسی

جوتیاره‌کان فێریان کردم

ئه‌گه‌ر مردن هه‌ر نه‌شبوایه‌

له‌ پێناوی هه‌ژاراندا من ده‌مردم

کوردستان (له تیف هه لمه ت)

پیره‌مێردێ چووه‌ قوتابخانه‌ی گوندێ

له‌ ‌حه‌وشه‌که‌دا راوه‌ستا

ده‌وره‌یان لێدا مامۆستا

ها خاله‌ گیان ! چیت گه‌ره‌که‌ ها خاله‌ گیان ؟

پیره‌مێردێ به‌سته‌ زمان

که‌ لاواز ببو وه‌ک گۆچان

وتی توخوا مامۆستا گیان

فێرم ناکه‌ی چۆن بنووسم کوردستان ؟

زبان كردي(نظر دكتر مير جلال الدين كزازي در مورد زبان كردي)

دکتر میرجلال الدین کزازی در گفتگویی ویژه با کردپرس:
زبان کُردی هیچ ستیزی با زبان پارسی ندارد و مرگ هر واژه آن گزندی گران به فرهنگ ایرانی خواهد بود. کردپرس: دکتر میرجلا الدین کزازی از بزرگان فرهنگ و ادبیات ایران به حساب می آید. او دنیایی به وسعت ایران زمین دارد و بیش از هرچیز دلباخته گوناگونی های فرهنگی و زبانی آن است. کزازی به زبان ها و گویش های رایج در میان اقوام ایرانی سخت عشق می ورزد و نه تنها آن ها را تهدیدی برای زبان پارسی نمی پندارد، بلکه آن ها را نیای این زبان کهن می پندارد. این استاد ادب ایرانی دلبستگی بسیاری به زبان کردی دارد، زبانی که مردمان زادگاه محبوبش کرمانشاه بدان سخن می گویند. میرجلال الدین کزازی سخت دغدغه حفظ این زبان باستانی را دارد و از بین رفتن هر واژه ای از آن را آسیبی جدی به فرهنگ و تاریخ ایران زمین می داند. با هم پای صحبت های این استاد پرآوازه ادب پارسی نشسته و با باورهای وی پیرامون زبان و ادبیات کردی و جایگاه آن در میان زبان های ایرانی آشنا می شویم.
ادامه نوشته

په نجه ره (سیمین چایچی)

نازانی چه ن بیتاقه تم

                 ئه ی ئاخرین په نجه ره ی ئه م شاره دیله.

توم لی داخه ن

              کویرانه ییم ده س پی ئه کا

                                              سامی تاریکی ئه م کوژی.

له سه رده می قات وقری

                      گلوپه کانا

                               په نجه ره ته نیا ئومیدی

                                             دیواره کان

ادامه نوشته

گوی زه وین (سیمین چایچی)

ئه وه ل جارکه باران باری

                         کچی نه بوو 

                                   قژه کانی په ریشان کا

له حه مامی دلو په ییا

                      به سه مای ته ری

                                     ته ری

                                              ته ر.

ادامه نوشته

مه گری (سیمین چایچی)

ئه م روژانه

ته نانه ت دیواری ژووره که شت پی

                                            مه حره م نیه

له چاوقووچان

            با... به فرکه فرک

 تامی سویری فرمیسکه کانت

            ئه گه ینیته  سه رخه تی روژنامه کان.

 

ادامه نوشته

روزبه مصلح فرزند سیمین چایچی هنرمندی جوان و جویای نام در عرصه ی موسیقی کوردی

 

(روزبه) فرزند شاعر و نويسنده کرد (سيمين چايچي) است او دوران کودکي را در خانه‌اي سپري کرد که محل رفت و آمد هنرمندان و ادبا بود، شايد همين ارتباط‌ها يکي از عوامل مهم در پرورش و تشويق ذهن پويا و جوياي (روزبه) براي قدم گذاشتن به دنياي هنر بود.

  در سن 16 سالگي وارد هنرستان موسيقي (کامگار) سنندج شد و ويلن را به عنوان ساز اصلي انتخاب کرداين اولين قدم براي وارد شدن به دنياي موسيقي حرفه‌اي بود، چيزي که او به عنوان کار و هدف زندگيش انتخاب کرده بود.

 

ادامه نوشته

بووكه باران

بووكه باران (  buka bârân)( عروسك باران )

« بوكه باران » يكي از مراسم هاي باران خواهي در كردستان است كه در ايام خشكسالي يا سال هايي كه  ميزان بارندگي آن كم است برگزار مي شود. بوك به معني عروسك است. دختران نوجوان روستا با استفاده از دو تكه چوب عروسكي ساخته و لباسي از پارچه هاي رنگي بر تن آن عروسك مي پوشانند و براي آن سربندي درست مي كنند. سپس آن عروسك را در دست مي گيرند و در حالي كه شعر مي خوانند در كوچه ها مي گردند. هنگام عبور « بوكه باران » از كوچه ها اهالي بر آن عروسك آب مي پاشند به نيت اين كه باران و گندم در آن سال فراوان باشد. اهالي هدايايي مانند تخم مرغ، پول و يا گردو به دختران مي دهند. دختران پس از گذراندن بوك ( عروسك ) از همه كوچه ها آن را به قبرستان و يا زيارتگاه موجود در روستا مي برند، سپس آن را مي سوزانند و يا به آب مي اندازند و هداياي جمع آوري شده را بين خود تقسيم مي كنند

ادامه نوشته

پیر شالیار کیست؟

 در انتهاي جاده آسفالته اورامان به جايي مي رسي كه پشت بام خانه اي، حياط خانه اي ديگر است. اينجا اورامان تخت است. روستايي با قدمت چند صد ساله، با فرهنگ و آدابي كه يادگار دوران زرتشت است آيين اهوراستايي هنوز در حافظه تاريخي برخاسته از نياكان مردم اين منطقه، جاي دارد و آن را پاس مي دارند. در اعتقاداتشان «چينوت» و «صراط» يكي است و از آذر گداخته دوزخ ياد مي كنند. مردمان اورامان تخت، هر سال دو بار در نيمه بهار و نيمه زمستان عروسي «پير شاليار» را جشن مي گيرند، ذكر مي گويند و خدا را ياد مي كنند. 


 

ادامه نوشته

هه وره،مور و سیاچه مانه

در یک برخورد ساده و یک تحلیل عمومی درباره پیدایش زبان گفته شده است که انسانها صداهای محیط اطراف خود همانند آواز پرندگان یا حیوانات را  تقلید کرده و با کاربرد پیچیده تر آن، زبان انسانی را به وجود آوردند.

در این میان و در میان آوازهای کهن اقوام ایرانی آوازهایی چون «مور»، «هوره» و «سیاچمانه» از اهمیت شایانی برخوردار است، چنانکه به نظر می رسد  این آوازها در زمره اولین صداهایی است که انسان از خود تولید کرده است از جمله رابطه این آوازها (بویژه هوره و سیاچمانه) با صدای کبک است  که تشابه و نزدیکی زیادی را میان این دو نشان می دهد طوریکه به نظر می رسد این آوازها الگوی تقلیدی انسان از این پرنده است و بنابراین می توان قدمت این آوازها را خیلی بیشتر از آنچه که محققین نوشته اند، تخمین زد.

روش ما در گردآوری داده ها میدانی و اسنادی بنا بر مقایسه انجام گرفته است. در اینجا به اختصار منشا مشترک این آوازها (یعنی هوره، مور و سیاچمانه) را «آواز مادر» می نامیم.

دانلود کامل مطلب در یک فایل ورد داونلود

زندگینامه سید علی اصغر کردستانی

سید علی اصغر کردستانی ، در سال 1260 خورشیدی  در روستای  صلوات آباد ، نزدیک سنندج به دنیا آمد.

پدرش  سید نظام الدین که از سادات معروف منطقه و فر دین دار و پرهیزکاری بود ، فرزند را از نوجوانی به مکتب یکی از مشایخ بزرگ دینی سنندج فرستاد و علی اصغر پس از چند سال تلمذ در آن مکتب ، در قرائت قرآن به استادی رسید و به خاطر صدای خوش و رسایی که داشت ،شهرت و آوازه اش از زادگاه مادری اش فراتر رفت.

ادامه نوشته

زندگینامه حسن زیرک

استادحسن زیرک (۱۹۲۶-۱۹۷۲) خواننده ترانه‌های کردی در مناطق کردنشین غرب ایران بود. از وی بیش از1300ترانه وآوازبه یادگارمانده است.

حسن زیرک در ۸ آذر ۱۳۰۰ (۲۹/۱۱/۱۹۲۱ میلادی) در محلهٔ قلعهٔ سردار شهر بوکان آذربایجان غربی در ایران به دنیا آمد. در پنج‌سالگی پدرش درگذشت و زندگی را در رنج گذراند. چندی در شهرهای ایران و عراق سپری کرد. یکی از شهرهایی که در آن مدت زیادی اقامت داشت، کرمانشاه بود. همکاری او در این شهر با هنرمندان برجستهٔ کرمانشاهی همچون مجتبی میرزاده، محمد عبدالصمدی، اکبر ایزدی، و بهمن پولکی سبب خلق آثار زیبایی شد ( که برجسته‌ترین کارهای وی می باشد).

ادامه نوشته

ای بی‌نشان (شعری با ترجمه فارسی از شیرکو بیکه س)

ای بی‌نشان
در برابر چشم‌های آسمان
ابر را
در برابر چشم‌های ابر
باد را
در برابر چشم‌های باد
باران را
در برابر چشم‌های باران
خاک را
دزدیدند،
و سرانجام در برابر همه چشم‌ها
دو چشم زنده را زنده به گور کردند
چشم‌هایی که دزدها را دیده بود.

نام های اصیل کوردی

ئاڤان /نام کوهستانی در کردستان
 ئاڵێ /دختر مو بور
 ئالا /بیرق/، پرچم/لوا
 ئالان /نام منطقه ای بسیار مهم درکردستان ایران سردشت
 ئاسکی/از واژه‌ "ئاسک" به‌ معنی آهو
 ئاونگ /شبنم
 
 
ادامه نوشته

ژیاننامه هانی کورد

من هانیمە لە شاری سنە لەدایك بوومەو لەو شارەش گەورەبووم، لە منداڵیەوە تا گەورەبووم لەو شارە خوێندوومە، بەڵام لەگەڵا منداڵەكانی تر جیاواز بووم، من بەتەنیا بووم و هەر بە تەنیاش


ادامه نوشته

بیوگرافی اعضای گروه كامكار   

گروه سنتی کامکار ، خانوادگی ترین گروه سنتی ایرانی. گروه موسیقی کامکارها
در سال 1344برای نخستین بار در سنندج، به عنوان گروهی خانوادگی به سرپرستی
ادامه نوشته

ژیان نامه ی دوکتور مه زهه ر خالیقی

مظهر خالقی  در شهریور سال 1318 در سنندج -  در میان خانواده ای از مشایخ کردستان -  دیده  به جهان گشود . در اعوان جوانی نخست به مدت 11 سال به آموختن و فراگیری موسیقی اصیل ایرانی و

 

ادامه نوشته

نگاهی به جریان نوگرایی در شعر کردی  

تمایل به نوگرایی و اولین جرقه‌های دگرگونی در شعر کردی را می توان در اوایل دهه‌ی
چهل میلادی و در آثار شیخ نوری، شیخ صالح جستجو کرد. شاید همان شعر (حه‌قه ئه‌مرو)
شیخ نوری کافی بود که جنگی میان شعر کلاسیک و مدرن آغاز شود. شیخ نوری در این شعر،

ادامه نوشته

ژیانی تارا جاف

تارا جاف در شهر بغداد از پدر مادری حلبچه ای( در کردستان عراق) متولد شده است. در بغداد و در دانشگاه موسیقی بغداد به تحصیل در رابطه با موسیقی کلاسیک و پیانو پرداخت.  او پس از مهاجرت از کردستان به علت  فشارهای حزب بعث بر خانواده اش ، از سال  1979در بریتانیا و در شهر لندن زندگی

ادامه نوشته

ژیانی ماموستا مه ردووخی کوردستانی

رۆژی 27ی ره‌جه‌بی 1279ی (ه.ق) یا ساڵی 1256ی هه‌تاوی، رووناکاییه‌ک له‌ کوردستان و له‌ شاری سنه‌دا دره‌وشایه‌وه‌. شێخ محه‌مه‌د مه‌ردووخی کوردستانی ناسراو به‌ ئایه‌توڵڵا مه‌ردووخ، کوڕی عه‌بدولموئمین که‌ ئه‌و کات پێشنوێژی هه‌ینی شاری سنه‌ بوو، له‌ دایک ده‌بێ.

ادامه نوشته

زبان کردی و گویشهای آن

زبان شناس بزرگ بریتانیا ″ هنری سویت ″ می گوید : ″ زبان ، وسیله بیان عقاید و افكار با استفاده از اصوات موزون است . ″ برنارد بلوچ و جورج . ل . تراگر″ زبان شناسان آمریكایی نیز در تعریف خود از زبان می گویند : زبان ، سیستمی از علایم است كه گروهی از انسانها بر سر استفاده از آن به توافق رسیده اند . شیرازی نیز در ″ فرهنگ محیط ″ می گوید : زبان مجموعه اصواتی است كه هر ملت ، مقصود خود را

ادامه نوشته

وجه تسمیه اورامان=آورامان

در مورد نام اورامان تا بحال عقاید و نظریه های گوناگونی ابراز شده و برای آن وجه تسمیه های متفاوتی ارائه گردیده است. برخی گفته اند اورام نام قبیله ای از کردان بوده که از اطراف اورمیه(آورمیه) به این ناحیه کوچ کرده و در آنجا سکنی گزیده اند و اکنون این منطقه نام از انتساب آنها دارد. بعضی هم بر این باورند که نام منطقه همچنانکه در محاوره مردم محل دیده و شنیده می شود، هورامان است و آن ریشه

ادامه نوشته

زندگینامه قاله مه ره

«اسم من قادر عبدالله زاده است. اهل روستای "کولیجه"، از توابع شهرستان "بوکان" هستم. ۹۳، ۹۴ سالی سن دارم. "شیخ محمد"، شیخ منطقه بُرهان لقب "قاله مه‌ره" (قادر آرام) را به من داد. از ۱۱ سالگی "شمشال" نواختم، و هرگز این ساز فلزی زرد رنگ را از خودم دور نکرده‌ام.»


 «
شمشال» همان نی‌لبک فلزی است، که در سطح آن شش سوراخ وجود دارد و یکی از ساز‌های اصیل و قدیمی در منطقه «کردستان» است. شمشال، در شمار ساز‌های بادی فلزی برنجی قرار می‌گیرد و از لحاظ نوع صدا و وسعت در زمره ساز‌های بَم با طنین خاص خود است. این ساز از « مِسوار» که آلیاژی زرد رنگ است و از آن برای ساخت سماور‌های قدیمی زغالی استفاده می‌شده، ساخته می شود.

ادامه نوشته

«هه لپه رکی» چیست؟

پیمان یاریان/ سنندج

 خیلی ها از منظر جسم و مسایل جنسی به رقص نگاه می کنند. اگر ناآگاهانه باشد، به طور حتم هر رقصی را که ریشه در فرهنگ اصیل چند هزار ساله داشته باشد نیز، جزء ابزار مسایل جنسی می دانند. اما به یاد داشتن این نکته ضروری است که اکثریت قریب به اتفاق رقص ها، ریشه ای آیینی دارند. مردمان آسیا، آفریقا، بومیان استرالیا، سرخپوستان آمریکا و بسیاری از نقاط جهان در رابطه با راز و نیاز خود با خدای بزرگ خود و طلب بخشش گناهان، ازدیاد محصول زمین، اعطای زنی زیبا و دیگر نیازهایی که حتی بشر امروز سرسختانه تر از دیروز به دنبال آن است، رقص می کردند تا مگر خواسته هایشان برآورده شود. ریشهء بیشتر رقص ها در مشرق زمین است؛ زیرا شرق مبداء آیین های خداوندی است. منطقهء خاورمیانه، به ویژه فلات ایران و بالاخص بین النهرین، سرمنزل رقص های آیینی و حماسی است. مردمان سلسله جبال زاگرس بر بلندای بلندترین کوه های همیشه سرافراز خود رقصی جادویی به نام «هه لپه رکی» آفریدند، «هوره» می کنند تا خورشید را شاهد بگیرند.

ادامه نوشته

کردستان مهد تمدن موسیقی جهان!

تاریخ نویسان و موسیقی دانان معروف جهان معتقدند که ; کردستان مهد تمدن موسیقی جهان به حساب می آید.
گزنفون تاریخ نویس یونانی در این باره نوشته : بعد از حمله یونان به ایران و شکست
کوروش هخامنشی از یونانی ها ، هنگامی که لشگر یونان قصد بازگشت از کردستان را داشت ، کردها با خواندن نغمه ها و سرودهای دسته جمعی ، یونانی ها را مورد حمله قرار دادند.
گزنفون افزوده که : چگونه کردها در آن زمان با هنر موسیقی آشنایی داشتند و حتی از آن در جنگ ها هم استفاده می کردند.
در ویژه نامه موسیقیایی " فاسکه که " که در فرانسه منتشر می شود ، آمده که ایران قدیم و سرزمین "
میسوپوتامیا" یعنی جایگاهی که کردها اکنون در آن سکونت دارند ، قدیمی ترین مهد موسیقی جهان بوده است.
به نوشته این نشریه ، تمام ملودی های ایرانی در اینجا  منظور ایرانی بودن ملودی ها  یعنی جایی که فرهنگ آریایی در آنجا حضور داشته ، نه مرز جعرافیایی و سیاسی ایران کنونی در جهان بی همتا و بی نظیر است.
قوم کرد به عنوان یکی از قدیمی ترین اقوام آریایی به علت بهره بردن از فرهنگ غنی ایرانی دارای اصیل ترین موسیقی و ملودی های جاودان و بزرگ است.
برای دستیابی به غنای موسیقی کردی باید از
زرتشت و فرقه اهل حق شروع کرد ، زیرا اگر کرد خود را وارث تمدن ماد می داند ، زرتشت نوه به حق مادهاست و پیروان اهل حق نیز به حق کرد هستند و در کردستان زندگی می کنند و به زبان کردی گورانی سخن می گویند.

ادامه نوشته

چند نمونه از اشعار شیرکو بیکه س ترجمه شده به زبان فارسی



آزادی آواز چاقوها شد
وجیب ِدزدها
وجانماز تبر ها
 آزادی، جواهرات گذرگاه سیاست
وبازرگان دروغهای رنگین
میان شهرها
 آزادی، لنگه بارهای قاچاق
های ؛ چه كسی نشان كامل آزادی را به من میدهد؟
این واژه ی بی آبرو
آزادی چراغی است كه راه را دراز میكند...
( از مجموعه "آزادی، این واژه ی بی آبرو")

!
ادامه نوشته